این شهرستان از شمال به استان فارس و از شمال غربی به شهرستانهای تنگستان و دشتستان از جنوب به شهرستان دیر و جم و از جنوب غربی به خلیج فارس منتهی می شود. مساحت این شهرستان ۵۰۰۸ کیلومتر مربع است. از نظر تاریخی، قومی و فرهنگی شهرستان دشتی از جهت تاریخی خود جزیی از منطقه دشتی می‌باشد.

بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت این شهرستان ۷۱٬۲۸۵ نفر است.

گویش مردم شهرستان دشتی گونه‌ای از گویش منطقه دشتی یا دشتی که ریشه در زبان باستان ایران و زبان پهلوی ساسانی دارد و برگرفته از زبان پهلوی است. زبان دشتی خود متفرعات زبان پهلوی جنوب غربی است.

سیل ویرانگر ۱۳۶۵ پس از سه شبانه روز بارش متوالی در بامداد مورخه ۱۱ آذر ۱۳۶۵ بطور کامل تمام روستاهای حاشیه رودخانه مُند را محاصره و در کام خود بلعید.

سیل آذر ۱۳۶۵ بیشینه بده لحظه ای آب در سیل روز ۱۱ آذر ۱۳۶۵ بنابر برخی از منابع ۵۷۵ مترمکعب بر ثانیه و نیز بارش باران به میزان ۱۶۰ میلی متر در یک شبانه روز گزارش شده است. با نگاهی به بده لحظه ای آب می توان به شدت و گستره ی آسیب و پیامدهای ناشی از وقوع سیل مذکور پی برد. وقوع آن پدیده مهیب و مخرب خسارات جانی و مالی فراوانی را در استان بوشهر و در شهرستان دشتی به ویژه در روستاهای مجاور رودخانه مند به همراه داشت به نحوی که بسیاری از روستاها و آبادی های آن زمان خالی از سکنه شده و بعد از گذشت بیش از دو دهه هنوز خاطرات تلخ و دردناک آن در اذهان و حافظه ی تاریخی و اجتماعی مردم آن سامان باقی و آثار خرابی ها و تأثیرات بسیار زیانبار آن بر وضعیت بافت خاک، پوشش گیاهی و اراضی زراعی در مناطق محل وقوع سیل قابل ملاحظه و مشاهده است.

زمین‌لرزه ۲۰ فروردین ۱۳۹۲ در این شهرستان که در فاصله ۱۶ کیلومتری شهر کاکی، ۲۷ کیلومتری شهر خورموج (مرکز شهرستان دشتی) و ۹۰ کیلومتری بندر بوشهر کانون این زمینلرزه در شمال شرق شهر کاکی و تقریبا در همین فاصله در شمال غرب شهر شُنبه رخ داد، که شهر کوچک شُنبه و روستاهای تابع آن در بخش شنبه و طسوج بشدت تخریب شدند.

منبع:ویکی پدیا،دانشنامه آزاد

محمد علی دشتی متخلص به فایز در سال 1250 ه ق برابر 1209 ه ش در روستای

کردوان از توابع شهرستان دشتی دیده به جهان گشود.تحصیلات مقدماتی را ابتدا در

روستای کردوان و سپس در روستای بردخون زیر نظر مدرسین مکتب خانه ها فرا گرفت.

بعد از اتمام تحصیلات مقدماتی دوباره به کردوان بازگشت و نزد یکی از مشایخ آن

ولایت که در زبان و ادبیات فارسی و عربی تسلط داشته به نام شیخ احمد فرزند شیخ

عاشور مشغول به کسب علم و ادامه تحصیل گشت. ایشان در دربار محمد خان دشتی

که خود نیز طبع شاعری داشت و مشغول به ترویج علم بود و کتابت می کرد مشغول

به شعر گفتن و ترویج علم شد. پس از کشته شدن محمد خان فایز را به گزدراز(روستایی

نزدیک به خورموج) تبعید کردند. به هر ترتیب فایز شاعر شروه سرای دشتی پس از پشت

سر گذاشتن هشتاد سال زندگانی در سال 1289 ه ش برابر با 1330 ه ق در گزدراز

وفات یافت و جسدش را پس از چند ماه امانت بنا به وصیتش به نجف منتقل نموده و

در آنجا دفن کردند.

شرح حال زندگی فایز:

فایز کسی نیست که بشود او را فراموش کرد و از ذهن خود پاک کرد. اگر روزی این

اتفاق بیفتد ما هویت خود را از دست داده ایم. همیشه ملتی موفق و پیروز است که از

گذشتگان خود الهام بگیرد و آنها را پاس بدارد. فایز هم جزیی از گذشته این مرز بوم

است و مایه افتخار یک ملت بوده و هست. ایشان در زمانی می زیسته که ظلم خان ها

بیداد می کرده و شرایط زندگی بسیار سخت بوده است. فایز برخاسته از دل جامعه درد

کشیده و مظلوم بوده و تحمل زندگی در آن مناطق بسیار سخت و طاقت فرسا بوده

است به دلیل آفتاب سوزان و گرمای شدید در تابستان و سرمای وحشتناک در زمستان

و قحط سالی که همیشه گریبان گیر این مردم بوده و جنگهایی خواسته و ناخواسته که

باعث مرگ میر زیادی می شده است.فایز با آن روح لطیف و سرشار از عشق نمی

توانسته این فضای حاکم بر جامعه خود راتحمل کند به خاطر همین به شعر متوسل

می شود. یکی از نمونه های بارز شخصیتی او این بوده که کاملابا تن پروری و تنبلی

مخالف بوده و خود یک کشاورز درد کشیده و زحمت کش بوده است. فایز در تمام طول

زندگی خود عاشق بوده و عاشق از دنیا می رود. شعر های فایز از دل برخاسته و ناچار بر

دل می نشیند. ایشان که شاعری فرهیخته و با سواد بوده هیچوقت در مدح هیچ خانی

شعر نمی گفت و به همین سبب مورد غضب خان دشتی قرار گرفت و ایشان را تبعید

کرد و در همان جا به دیار باقی شتافت.

** کردوان / برد خون / خورموج مناطق و روستا های استان بوشهر هستند

درباره ی شرح احوال خصوصی و زندگانی فایز گفته میشود که از کلانتران و بزرگان قریه

"زیارت" دشتی به شمار میرفته و بازوانی توانا، اندامی زیبا، بیانی گیرا و کلامی مجلس

آرا داشته است، آنچنان که همه ی آشنایان مشتاق مصاحبش بوده اند. بسیار کوچک

بود که پدرش را از دست داد و از همان زمان  با مرگ پدر  تحت سرپرستی و مراقبت

مادرش قرار گرفت. مادر در پرورش پسرک یتیم خود تلاش بسیار کرد. و از حق نگذریم

که محمدعلی نیز چون به سنین رشد رسید، کمر به خدمت مادر پیر و فرتوت خویش

بست و بیشتر اوقات جوانی محمدعلی به نگهداری و مراقبت و خدمت از مادر سالخورده

اش گذشت

اشعار فایز شعرهایی حسی و عاطفی است که مملو از عشق و عرفان است

مفسر قران بوده و به کتب پیشنیان خود همچون فردوسی و حافظ اشنایی کامل داشته

است و از آنها الهام گرفته در اشعار فایز به شعرهایی برمیخوریم که نشان میدهد

ایشان از چه سطح عرفانی و سواد بالایی برخوردار بوده است.البته باید این را بگوییم که

فایز دشتی از شاعران بزرگ ایران زمین همچو فردوسی الهام گرفته و ما در اشعار او

هیچوقت تقلید کور کورانه نمیبینیم به چند نمونه از اشعار او توجه فرمایید.

در ترانه های فایز با چشم اندازها و رگه های ناب عرفانی روبرو میشویم کر تا اعماق

روح بشری اثر می گزارد وقتی که میسراید:

خیال کشتن من داشت جانان

کدامین سنگدل کردش پشیمان

ندانست عید فایز آن زمانست

که گردد در مناي دوست قربان

برای فایز دشتی مرگ یک نقطه اغاز برای رسیدن به خدای خود بود و از مردن هیچ هراسی

به دل راه نمی دهد و یا این شعر او:

پس از مرگم نخواهم هاي هایی

نه فریاد و نه افغان و نوایی

بگوید گشته فایز کشته دل

ندارد کشته دل خون بهایی

به راستی که فایز به راه حق رفت و جان سپرد و وقتی انسانی در راه حق جان دهد گریه

شیون معنایی ندارد.

بسیار حق دارد که گهگاه دچار سرگردانی روشنفکرانه ای میشود چرا که پایان راه برایش

نامعلوم است

و پیوسته مانند همه با دلهره و اضطراب دست به گریبان است.

مرا تن زورق است و ناخدا دل

در این زورق بود فرمنروا دل

رسد فایز به ساحل یا شود غرق

نمی دانم می برد ما را کجا دل

متفکران و اندیشمندان همیشه با اندوه و غم روبرو هستند چیزی که در اشعار فایز زیاد

دیده میشود غمی بی پیایان وقتی که میسراید:

در این دنیا بسی اندوهناکم

که از مردن نباشد هیچ باکم

یقین روز ازل تقدیر فایز

به آب غم عجین گردیده خاکم

و قتی که ز هجران سر میدهد و مینالد هجران او نه از دوری یار زمینیش است بلکه

ازجای دیگر نشات می گیرد :

خبر داري به من هجران چها کرد

دلم را ریش و جانم مبتلا کرد

ز مردم عشق تو پوشیده فایز

ولی شوق تو رازش بر ملا کرد

شعر فایز، شعر فاطفی است، پر از احساس غربت و غربت زدگی که البته این موضوع

تازه ای نیست زیرا همه شاعران واقعی دردیار خود و در زمان خود غریب بوده و هستند.

فایز شاعرى کم تجربه و کم اندوخته نبوده لکن به تمام جریانات ادبى زمان خود واقف

نبوده است و چنان که پیداست فقط معدودى از دیوانهاى شعراى سلف خود را دیده

است. امااز اغلب دو بیتى هاى فایز چنان بر مى آید که او شاهنامه فردوسى را عمیقا

مطالعه کرده و گاه تحت تأثیر اشعار شاهنامه قرار گرفته است، و در این تأثیر پذیرى

هیچ گونه اثرى از تقلید خشک و کور کورانه که در زمان فایز و در عصر بازگشت دوره ادبى

ور کود شعرى مى بینم مشاهده نمى شود. فایز درد زمان را درک مى کند که خود درد

» بازتاب فرهنگ زمان و دیار اوست « مى کشد و ریشه آن را مى بیند و ترانه هایش که

گاهى نرم و روان و همطراز شیرینترین غزلیات و زمانى رنگ شعرى حماسى به خود

مى گیرد در اوج صلابت و سنگینى:

دل من همچو رستم در عتابست

چو توران ملک سلم از وى خرابست

رقیب گرسیوز و فایز سیاوش

فرنگیس عشق و دل افراسیابست.

من زمانی که از بو شهر به مناطق زلزله زده رفتم واقا شکه شدم یکی بخاطر خسارات جانی و مالی زلزله و دیگری شیطنت بعضی مسولان و بعضی هم وطنان  و قتی به در زمان زلزله ها به شهر کاکی رفتم مردم این شهر چادر نداشتندومگر میشد جای زلزله زده به مردم آنجا چادر ندهند البته روستا های اطراف چادر داشتند اما این شهر فاقد این امکان بود و مردم این شهر مجبور بودند موقع باد و باران و یا آلودگی هوا در آن شرایط به داخل خانه ها بروند.مسولان محترم چ ادر گیرشان نیامده بود یا......

البته بعضی مسولان از جان و دل گذاشتن اما

و بعد وقتی به شهر شنبه رفتم جایی که زلزله آنجا را ویران کرده بود وقتی دیدم هم وطنان دارن با جان و دل به  مردم کمک میکنند خوشحال شدم اما وقتی دیدم بعضی هم وطنان که مثلا برای کمک امده بودند و خود را زلزله زده جا میزدند و از ان فضا سو استفاده میکردن و کمک های زلزله زدگان را غارت میکیردند و برای مصرف شخصی خود میبردند  من خجالت کشیدم از این فقر فرهنگ خجالت کشیدم چی بگم چی بگم.

زمین‌لرزه‌های شهرستان دشتی همچنان ادامه دارد و تاکنون سه نفر کشته از زیر آوار بیرون کشیده شده است.

پس از وقوع یک زمین لرزه 6.1 ریشتری ساعت 16 و 22 دقیقه عصر سه شنبه در کاکی، پنج زمین لرزه بالای چهار ریشتر دیگر نیز در این شهرستان به وقوع پیوست.

بر اساس گزارشات رسیده تا کنون سه نفر در شهر شنبه از زیر آوار بیرون کشیده شده است.

فرماندار شهرستان دشتی با اشاره به تشکیل ستاد بحران در این شهرستان، اظهار داشت: در حال حاضر نیروهای امدادی در حال فعالیت در این منطقه هستند و تلاش برای کمک به آسیب دیدگان هستند.

سید علی هاشمی با اشاره به درخواست برای عزیمت گروه‌های امدادی از دیگر شهرستان‌های استان بوشهر، ادامه داد: در حال حاضر گزارش دقیقی از خسارات جانی و مالی حادثه در دست نیست و بررسی برای شناسایی ابعاد دقیق این حادثه در دست بررسی است.

این زمین لرزه تاکنون بیش از 30 پس‌لرزه خفیف نیز داشته است. 

اعزام گروههای ارزیاب اورژانس به مناطق

رئیس اورژانس کشور گفت: گروههای ارزیاب اورژانس به منطقه زلزله زده در استان بوشهر اعزام شده‌ا‌ند تا وسعت حادثه و امکانات مورد نیاز را برآورد کنند،همزمان ۲ دستگاه اتوبوس آمبولانس مجهز به تجهیرات نجات و پزشک از استانهای همجوار به سمت منطقه زلزله زده درحال حرکت است.

 محمدتقی طالبیان افزود: هنوز مأموران اورژانس به محل حادثه زلزله در استان بوشهر نرسیده‌اند اما گروههای ارزیاب اعزام شده‌اند و به زودی برآورد خود را از تعداد مجروحان و حادثه دیدگان اعلام می‌کنند.

وی گفت: همزمان دو دستگاه اتوبوس آ‌مبولانس از شیراز و اهواز به سمت منطقه زلزله زده در استان بوشهر اعزام شده‌اند تا در کنار امکانات خود استان بوشهر به زلزله زدگان رسیدگی کنند و امکانات کافی در این استان برای پوشش همه نیازها برقرار بماند.

سازمان امداد و نجات هلال احمر نیز همزمان ۸ تیم ارزیاب را از استانهای فارس و بوشهر به منطقه زلزله زده اعزام کرده است.

تخریب 100 درصدی یک‌ روستا در زلزله

رییس سازمان امداد و نجات جمعیت هلال‌احمر با اشاره به وقوع زلزله 6/1 ریشتری در بوشهر، از اعزام 20 تیم عملیاتی به مناطق زلزله‌زده خبر داد.

محمود مظفر همچنین گفت: در حال حاضر 100 امدادگر در محل حادثه حضور دارند.

وی با بیان اینکه بیشتر خسارت در منطقه «خورموج» بوده است، گفت: بر اساس گزارشات اولیه، یک روستا با نام «باغان» در این زلزله به صورت 100 درصد تخریب شده است.

به گفته مظفر، بیشترین تخریب‌ها بر اساس گزارشات اولیه در روستای «سنا» و «باغان» بوده است.

رییس سازمان امداد و نجات جمعیت هلال‌احمر همچنین اظهار کرد: تعدادی از مردم این منطقه نیز مجروح شده‌اند. 

پیوستن سپاه امام صادق(ع) به مردم زلزله‌زده / ایست و بازرسی پلیس در ورودی‌های شنبه

سرپرست ستاد بحران استانداری بوشهر   گفت: از اولین ساعات وقوع زلزله گروه‌های امداد و نجات جمعیت هلال اهمر در مناطق زلزله‌زده به ویژه شنبه مستقر شده‌اند و امکانات اولیه را برای کمک به زلزله‌زدگان فراهم آورده‌اند.

کاظم مرادی گفت: سپاه امام صادق(ع) هم در قالب یک گردان در حال پیوستن به مردم زلزله‌زده است.

وی افزود: تیم‌های امداد هلال احمر در حال ورود به مناطق زلزله‌زده هستند و به زودی بالگرد امدادی هم در منطقه مستقر خواهد شد.

این مسئول ادامه داد: از اورژانس‌های استان در خواست کمک صورت گرفته است.

فرماندار دیر نیز در مناطق زلزله‌زده حضور پیدا کرده و اکیپ‌های امدادی را برای کمک به مردم به همراه خود آورده است.

این گزارش حاکی است فرمانده نیروی انتظامی به همراه روسای پلیس‌های تخصصی ، نیروهای راهور، پلیس راه ، نیرو‌های عملیاتی و پشتیبانی پلیس در مناطق زلزله‌زده حاضر شدند.

همچنین راه‌های خروجی و ورودی منطقه زلزله‌زده شنبه به وسیله ایست و بازرسی موقت پلیس تحت کنترل قرار گرفته است.

31کشته در زلزله دشتی / اعزام نیروهای بهداشت محیط به منطقه زلزله‌زده

رئیس دانشگاه علوم پزشکی بوشهر از کشته شدن 31 نفر در زلزله عصر امروز در شهرستان دشتی تاکنون خبر داد.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی بوشهر  گفت: زلزله 6.1 ریشتری دشتی تاکنون 31 نفر کشته بر جای گذاشته است.

وی افزود: تجهیزان پزشکی شامل آمبولانس، پزشک و نیروهای امدادی به مناطق زلزله‌زده فرستاده‌ شده‌ است.